Początek Polis

Po upływie „wieków ciemnych” Grecja rozpoczęła okres archaiczny, który trwał od VII do VI w. p.n.e. Wówczas na nowo odrodziła się kultura. a Grecja otworzyła się na świat zewnętrzny. W tym okresie rozwinął się handel i wzrosła mobilność Greków, którzy podczas tego okresu na stale zajęli swoje miasta. Podczas tzw. Wielkiej Kolonizacji ukształtował się grecki świat, układ sił politycznych oraz wspólny styl życia dla Hellenów. Powstała wówczas charakterystyczna dla Grecji forma państwowości – polis. Nazwę te tłumaczy się jako 'miasto-państwo’. Polis charakteryzowało się niewielkim rozmiarem oraz niewielką liczbą ludności. Obywatelami byli tylko mężczyźni tworzący wspólnotę polityczną i religijną, ale również ekonomiczną. Obowiązkiem mieszkańców była obrona polis w czasie wojny. Mieszkańcy uczestniczyli w posiedzeniach zgromadzenia ludowego, gdzie podejmowali najważniejsze decyzje. Byli wybierani lub losowani na stanowiska urzędników, sędziów i członków rady. Wspólnota sprawowała kontrole nad urzędnikami państwowymi oraz określali ich zakres władzy oraz długość sprawowanego urzędu.

Ustrój polityczny polis

W starożytnych polis znano różne rozwiązania ustrojowe. Grecy wyodrębnili trzy ustroje: monarchię, oligarchię i demokracje. Monarchia była sprzeczna z ideą polis, czyli „wspólnoty obywatelskiej”. W ostatniej fazie rządów oligarchicznych w niektórych polis władze przejmowali tyrani, a rządy które sprawowali nazywano tyranią. Na początku greckimi państwami rządzili królowie, z czasem jednak władze sprawowała elita arystokratyczna. Tworzona przez nich jazda decydowała o wyniku przyszłych wojen, jednak potem pojawili się hoplici i falanga, wtedy zaczęto mówić o „rewolucji hoplickiej”. W wyniku tej rewolucji rosła liczba ludzi, którzy z uwagi na udział w obronie polis mogli domagać się prawa głosu we wspólnych sprawach. Powodowało to konflikty między społeczeństwem a arystokracją, którzy bali się o utratę swojej pozycji. Wyznaczało się więc rozjemców, którzy odpowiedzialni byli za prowadzenie reform mających rozwiązać aktualne problemy, natomiast tam gdzie nie wyznaczano reformatorów, do głosu dochodzili tyrani. Jednak nowi władcy nie burzyli dotychczasowego porządku społecznego ani politycznego. Dążyli do reform, które zjednywały im przychylność ludności a zarazem służyły polis. Wielu z nich wznosiło monumentalne struktury do użytku publicznego, urządzało wspaniałe uroczystości religijne i otaczało się poetami i artystami.